**ሕብረተሰብ:**
*ሕብረተሰብ* ማለት ናይ ሓባር ጂኦግራፍያዊ ኣቀማምጣ፣ ባህሊ፣ ማሕበራዊ ኣቃውማ ዘለዎም፣ ብዝተፈላለየ ዝምድናን ምትእስሳርን ዝተኣሳሰሩ ውልቀሰባት ዘመልክት እዩ። ሰባት ዝነብሩሉን ዝራኸብሉን ዝውደቡሉን ኣገባብ ዝቐርጽ ዝተሓላለኸ መርበብ ምትእስሳር ደቂ ሰባት እዩ።
ሕብረተሰብ ኣብ ሕመረቱ ንሓደ ጉጅለ ሰባት ዝገልጹ ሓባራዊ ባህርያት፡ እምነታት፡ ስርዓታትን ትካላትን ዘጠቓልል እዩ። ኣሃዱታት ስድራቤት፡ ማሕበረሰባትን ትካላትን ሓዊሱ ማሕበራዊ መሓውራት፡ ንሰብኣዊ ምትእስሳር ንምውዳብን ንምምሕዳርን ማዕቀፋት ይህቡ። እዞም መሓውራት እዚኦም ኣብ ውሽጢ እቲ ሕብረተሰብ ተራ፣ ሓላፍነትን ትፅቢትን ኣብ ምምስራት ኣበርክቶ ይገብሩ።
መጽናዕቲ ሕብረተሰብ ማሕበራዊ ቅዲታት፡ ትካላትን ዳይናሚክስን ምምርማር ዘጠቓልል እዩ። ተመራመርቲ ስነ-ማሕበረሰብ፡ ውልቀሰባትን ጉጅለታትን ብኸመይ ከም ዝራኸቡ፡ ስርዓታትን ክብርታትን ብኸመይ ከም ዝምስረት፡ ከምኡ’ውን ማሕበራዊ ለውጢ ምስ ግዜ ብኸመይ ከም ዝፍጠር ይትንትኑ። ቁልፊ ባእታታት ሕብረተሰብ ባህሊ፡ ማሕበራዊ ምትእስሳር፡ ማሕበራዊ ትካላት (ከም ትምህርቲ፡ መንግስትን ሃይማኖትን)፡ ከምኡ’ውን ማሕበራዊ ምድብላቕ ይርከብዎም።
ኣብ ውሽጢ ሓደ ሕብረተሰብ ዘሎ ባህሊ፡ ሰባት ንዓለም ዝርድእሉን ዝትርጉምሉን ኣገባብ ዝቐርጹ ናይ ሓባር እምነታት፡ ክብርታት፡ ልምድታትን ኣሰራርሓታትን ዘጠቓልል እዩ። ማሕበራዊ ምትእስሳር ውልቀሰባት ንመንነቶምን ናይ ዋንነት ስምዒቶምን ዝቐርጹ ስርዓታትን ባህርያትን ሕብረተሰቦም ዝመሃሩሉን ኣብ ውሽጦም ዘእትውሉን መስርሕ እዩ።
ማሕበራዊ ትካላት ኣብ ውሽጢ ሓደ ሕብረተሰብ ኣገደስቲ ስራሕቲ ዝፍጽሙ ውደባዊ መሓውራት ይህባ። ኣብ ምዕቃብ ስርዓት፡ ምትሕልላፍ ፍልጠትን ምቁጽጻር ባህርያትን ኣበርክቶ ይገብሩ። ማሕበራዊ ምድብ ምድብ (Social stratification) ንውልቀሰባት ኣብ ከም ሃብቲ፡ ስልጣንን ክብርን ዝኣመሰሉ ረቛሒታት ዝተመርኮሰ ስርዓተ-መሰረት ዘጠቓልል እዩ።
ሕብረተሰባዊ ዳይናሚክስ ለውጢ ክመጽእ ዝኽእል ኮይኑ፡ ብከም ምዕባለታት ቴክኖሎጂ፡ ቁጠባዊ ለውጢ፡ ባህላዊ ፍልቀትን ፖለቲካዊ ምዕባለን ዝኣመሰሉ ረቛሒታት ይጽሎ። ኣብ ውሽጢ ሓደ ሕብረተሰብ ዝካየድ ምትእስሳር ኣብ ቅድሚ እዚ ለውጥታት እዚ ንኽጻወርን ንኽላመድን ኣበርክቶ ይገብር።
ብሓጺሩ ሕብረተሰብ ኣብ ውሽጢ ሓባራዊ ሃዋህው ሰባት ንዝነብሩሉን ዝራኸብሉን ኣገባብ ብሓባር ዝቐርጽ ዝተሓላለኸን ንሓድሕዱ ዝተኣሳሰረን መርበብ ውልቀሰባትን ትካላትን ባህላዊ ባእታታትን እዩ። መጽናዕቲ ሕብረተሰብ ኣብ ዳይናሚክስን ዝተሓላለኸን ዝምድናታት ደቂ ሰባትን ማሕበራዊ ቅርጻታትን ክቡር ርድኢት ይህብ።
