ምልክት ስነ-ኮኾብ

ኣብ ምዕራባዊ ስነ-ኮኾብ ፡ ምልክታት ስነ-ኮኾብ እቶም ዓሰርተው ክልተ 30 ዲግሪ ጽላታት ኮይኖም ንመሬት ኣብ ዙርያ ጸሓይ 360 ዲግሪ ዝዓቐኑ ምድሪቤት ዝፈጥሩ እዮም። እቶም ምልክታት ካብታ ቀዳመይቲ መዓልቲ ጽድያ ኣትሒዞም ይዝርዘሩ፣ እዚ ኸኣ ቀዳመይቲ ነጥቢ ኣሪስ ተባሂላ እትፍለጥ እያ፣ እዚ ኸኣ ናይ ጽድያ ምዕሩይ ግዜ እዩ። ምልክታት ስነ - ኮኾብ ድማ ኣሪስ ፣ ታውረስ ፣ ጀሚኒ ፣ መንሽሮ ፣ ልዮን ፣ ድንግል ፣ ሚዛን ፣ ስኮርፒዮ ፣ ሳጂታሪየስ ፣ ካፕሪኮርን ፣ ኣኳርየስን ፒስስን እዮም። ምዕራባዊ ዞድያክ መበገሲኡ ካብ ባቢሎናዊ ስነ-ኮኾብ ፣ ድሒሩ ድማ ብባህሊ ሄለኒስታዊ ጽልዋ ተገይሩሉ። ነፍሲ ወከፍ ምልክት ብስም ጸሓይ ዓመታዊ ሰማይ እናሰገረት እትሓልፎ ዝነበረት ኰዀብ እዩ ተሰይሙ። እዚ ትዕዝብቲ ’ ዚ ኣብቲ ዝተቐለለን ህቡብን ምልክት ጸሓይ ስነ - ኰዀብ ተጐሊሑ ኣሎ ። ኣብ ዝሓለፈ ዘመናት፡ ምዕራባውያን ስነ-ኮኾብ ዞድያካላዊ ምክፍፋላት ምስቶም ብኣክሲያላዊ ቅድመ-ምድላው መሬት ብስሞም ዝተሰምዩ ከዋኽብቲ ካብ ምትእስሳር ወጻኢ ክግዕዙ እንከለዉ፡ መለክዒታት ስነ-ኮኾብ ሂንዱ ነዚ ምዝንባል እዚ ይእርምዎ። ስነ-ኮኾብ (ማለት ኣብ ሰማያዊ መልክዕ ዝተመርኮሰ ስርዓት ኦሚና) ኣብ ባህሊ ቻይናን ቲቤትን እውን ተማሂዙ እዩ እዚ ስነ-ኮኾብ ግን ኣብ ዞድያክ ዝተመርኮሰ ዘይኮነስ ምስ ምሉእ ሰማይ ዝዛመድ እዩ።

ቈጸራ ኸዋኽብቲ ናይ ሓሶት ስነ - ፍልጠት ’ ዩ። ሳይንሳዊ ምርምራት ክልሰ - ሓሳባዊ መሰረትን ፈተነ ምርግጋጽ ናይ ክስታት ሳይንሳዊ ቅኑዕነት ወይ መግለጺ ሓይሊ ከምዘይብሉ ኣረጋጊጾም ። ኣብ መንጎ ባህርያት ስብእናን ኣዋርሕ ልደትን ዘሎ ርኡይ ምትእስሳር ዝያዳ ኣእማኒ መግለጺታት ኣሎ፣ ንኣብነት ጽልዋ ወቕታዊ ውልደት ኣብ ደቂ ሰባት .

ብመሰረት ስነ-ኮኾብ ፡ ሰማያዊ ተርእዮታት ምስ ንጥፈታት ደቂ ሰባት ብመትከል " ከምቲ ኣብ ላዕሊ፡ ከምኡ ኣብ ታሕቲ " ዝተኣሳሰር ስለዝኾነ፡ እቶም ምልክታት ንባህርያዊ ኣገባባት መግለጺ ከም ዝውክሉ ይሕዙ። ሳይንሳዊ ስነ-ፍልጠት ስነ-ከዋኽብቲ ክሳብ መበል 19 ክፍለ ዘመን ከም ምዕራባውያን ስነ-ኮኾብ ዝጥቀመሉ ዝነበረ ጽላታት ኤክሊፕቲክ ይጥቀም ነይሩ ።

ኣብዚ እዋን እዚ ዝተፈላለዩ ኣገባባት ምዕቃንን ምምቕቓልን ሰማይ ብዝተፈላለዩ ስርዓታት ስነ-ኮኾብ ይጥቀሙ ኣለዉ፣ ዋላ እኳ ትውፊት ኣስማትን ምልክታትን ዞድያክ መብዛሕትኡ ግዜ ቅኑዕ እንተኾነ። ምዕራባውያን ስነ-ኮኾብ ካብ ነጥብታት ኢኲኖክስን ሶልስቲስን (ምስ ማዕረ፡ ዝነውሐን ዝሓጸረን መዓልታት ናይ ትሮፒካዊ ዓመት ዝተኣሳሰሩ ነጥብታት) ክዕቅን ከሎ ፡ ሂንዱ ስነ-ኮኾብ ድማ ብኢኳቶርያል ፕላን ( sidereal year ) ይዕቅን።