ቋንቋ እንግሊዝኛ
እንግሊዝኛ ኣብ ዓለምና ካብቶም ብብዝሒ ዝዝረቡ ቋንቋታት ሓደ እዩ። ኣብ ከም ኢንተርነት፡ መዘናግዒ፡ ሲነማ፡ ኣህጉራዊ ንግዲ፡ ዲፕሎማሲን ሳይንስን ዝኣመሰሉ ዓውድታት ዓብላሊ ቋንቋ እዩ። ኣብ ዓባይ ብሪጣንያ፡ ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካ፡ ካናዳ፡ ኣውስትራልያን ኒውዚላንድን ከምኡ’ውን ኣብ ካልኦት 59 ግዝኣታት ዓለም ዓብላሊ ቋንቋ እዩ።
ቀዳሞት መልክዓት እንግሊዝኛ ካብ ማእከላይ ዘመን ዓዲ እንግሊዝ ዝጅምር እዩ።
እቶም ቀዳሞት መልክዓት እንግሊዝኛ ካብ ማእከላይ ዘመን ዓዲ እንግሊዝ ዝጅምሩ ኮይኖም፡ ውህደት ዝተፈላለዩ ላህጃታት ጀርመን ኮይኖም ኣብቲ ሽዑ ብሓባር "ኣንግሎ-ሳክሶን" ተባሂሉ ዝጽዋዕ ዝነበረ እዩ። እዞም ላህጃታት እዚኣቶም ቅድሚ ወራራት ኣንግልስ፣ ጁትን ሳክሶናውያንን ብተለምዶ ኣብኡ ዝዝረቡ ዝነበሩ ቋንቋታት ሰልቲክ ተጸልዮም እዮም። መግዛእቲ ስካንዲናቭያን ድሒሩ ኖርማንን ነዚ "ኣንግሎ-ሳክሶን" ካብ ብሉይ ኖርዝን ፈረንሳን ዝመጹ ቃላት ክሕውስ ምኽንያት ኮይኑ። እቲ ጽልዋ ብቐንዱ ካብዚ ዳሕረዋይ እዩ ነይሩ፣ እዚ ድማ እንግሊዝኛ ካብቲ እቲ ከባቢ ብሃጸያዊ ግዝኣት ሮማ ኣብ ዝተታሕዘሉ እዋን ካብ ላቲን ዝተቐድሐ ቃላት ንላዕሊ ብዙሕ ናይ ላቲን ቃላት ክህልዎ ገበሮ።[1] እዚ ድማ ማእከላይ እንግሊዝኛ ወለደ።
እንግሊዝኛ ንፊደላት ላቲን ምስ ገለ ድምጽታት ናይቲ ቋንቋ ንምትዕጽጻፍ ብገለ ምምሕያሻት ይቕበሎ። እዚ ፊደላት እዚ፤
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z
እንግሊዝኛ ብዙሕ ካብቲ ልሙድ ባህርያት ቋንቋታት ኤውሮጳ ኣለዎ። እቲ ስም ኣብ መንጎ ንጽልን ብዙሕን ዘሎ ፍልልይ የቕርብ። ኣብ ዘመናዊ እንግሊዝኛ፡ ዘይከምቲ ቅድሚኡ ዝነበረ ናይ ብሉይ እንግሊዝኛ፡ እቲ ስም ናይ ጾታ ወይ ንጉዳይ ፍልልይ ኣይገብርን። ፍልልያት ፊደላት ኣብ ዘመናዊ እንግሊዝኛ ኣብ ተውላጠ ስም ጥራይ ዝተሓጽረ እዩ፣ ከምቲ ንኣብነት ኣብ ቋንቋታት ሮማንስ ዝግበር።
ኣብ ስርዓተ ቃላት፡ እንግሊዝኛ ከም ቋንቋ ጀርመንን ሮማንስን ተመሳሳሊ ፍልቀት ኣሕሊፉ እዩ። "ውሁድ ቅርጽታት ፍጹም" ንፍጹም ገጽ ንምግላጽ፡ "ፐሪፍራስቲክ ቅርጽታት" ድማ ምስ ግሲ ser ነቲ ገስጋሲ ወይ ቀጻሊ ገጽ ንምግላጽ ተፈጢሮም ኣለዉ። ካልእ ተመሳሳልነት ድማ ምምዕባል መጻኢ ቅርጽታት ካብ ሓገዝቲ ግሲታት እዩ። ኣብ መንጎ እንግሊዝኛን ካልኦት ቋንቋታት ጀርመንን ሮማንስን ዘሎ ኣገዳሲ ፍልልይ፡ ምድኻም ናይቲ ትሕተ-ቅርጺ ዝብል ስሚዒት እዩ። ብተመሳሳሊ እንግሊዝኛ ከም ቋንቋታት ጀርመን፡ ሆላንድን ሮማንስን ካብ መርኣያ ቅርጽታት ሓቀኛ ውሱናት ጽሑፋት ፈጢሩ እዩ።