ፍራንሲስኮ ፍራንኮ
ሚስተር ፍራንሲስኮ ፍራንኮ ባሃሞንደ (4 ታሕሳስ 1892 – 20 ሕዳር 1975 ኣደማምጻ ብስጳንኛ፦ /fɾanˈθisko ˈfɾaŋko βa.aˈmonde/) ኣብ እዋን ኲናት ሓድሕድ ስጳኛ ንሃገራውያን ሓይልታት መሪሑ ንካልኣይቲ ሪፓብሊክ ስጳኛ ንምውዳቕ ዝመርሐን ብድሕሪኡ ድማ ካብ 1939 ክሳብ 1975 ከም ውልቀ መላኺ ኮይኑ ኣብ ልዕሊ ስጳኛ ዝገዝአን ውልቀ መላኺ ስጳኛ እዩ። ካውዲሎ። ኣብ ታሪኽ ስጳኛ ካብ ሃገራዊ ዓወት ክሳብ ምጥፋእ ፍራንኮ ዝዝርጋሕ ዘመን ፍራንኮዊት ስጳኛ ወይ ፍራንኮዊ ምልካዊ ስርዓት ተባሂሉ ክጽዋዕ ልሙድ እዩ።
ሚስተር ፍራንሲስኮ ፍራንኮ ኣብ ፈሮል ጋሊስያ ካብ ላዕለዋይ ደርቢ ወተሃደራዊ ስድራቤት ተወሊዱ፣ ፍራንኮ ኣብ ሰራዊት ስጳኛ ካብ 1907 ክሳብ 1910 ኣብ ኣካዳሚ ኣጋር ሰራዊት ቶለዶ ከም ካዴት ኮይኑ ኣገልጊሉ።ኣብ ሞሮኮ ኣብ ዘገልገለሉ እዋን ብመሳርዕ ኣቢሉ ወሲኹ ናብ… ኣብ 1926 ኣብ መበል 33 ዓመት ዕድሚኡ ብርጋዴር ጀነራል ኮይኑ።ድሕሪ ክልተ ዓመት ፍራንኮ ዳይረክተር ናይቲ ኣብ ዛራጎዛ ዝርከብ ሓፈሻዊ ወተሃደራዊ ኣካዳሚ ኰነ። ፍራንኮ ዓቃባውን ንጉሳውን ዝንባለታት እኳ እንተነበሮ፡ ምድምሳስ ንግስነትን ምምስራት ካልኣይቲ ሪፓብሊክን ኣብ 1931 ተስፋ ቆሪጹ።ምዕጻው ኣካዳሚኡ እውን ኣዝዩ ጸልይዎ፤ እዚ ከምዚ ኢሉ እናሃለወ ኣብ ሰራዊት ሪፓብሊካን ምግልጋሉ ቀጸለ።[1] ኣብ 1933 ኣብ ዝተኻየደ ምርጫ የማናውያን CEDA ን PRR ን ዓወት ምስ ኣረጋገጹ፡ ሞያኡ ዕቤት ኣጋጢምዎ፡ እዚ ድማ ነቲ ኣብ 1934 ኣብ ኣስቱርያስ ዝተኻየደ ናዕቢ ንምዕጋት ክመርሕ ኣኽኢልዎ። ፍራንኮ ንሓጺር እዋን ናይ ሓለቓ ስታፍ ሰራዊት ተራ ሒዙ ክሳብ እቲ ኣብ 1936 ዝተኻየደ ምርጫ ንጸጋማዊ ህዝባዊ ግንባር ናብ ስልጣን ዘምጽእ ኮይኑ፡ ናብ ደሴታት ካናሪ ዳግማይ ክምደብ ምኽንያት ኮይኑ።